o warunkach udziału obywateli polskich w głosowaniu w obwodach głosowania
utworzonych w kraju w wyborach do Parlamentu Europejskiego
zarządzonych na dzień 9 czerwca 2024 r.
Warunki udziału obywateli polskich w głosowaniu w obwodach głosowania utworzonych w kraju w wyborach do Parlamentu Europejskiego zarządzonych na dzień 9 czerwca 2024 r. określone są w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2023 r. poz. 2408).
Prawo udziału w głosowaniu (prawo wybierania) w wyborach do Parlamentu Europejskiego ma obywatel polski, który:
1) najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat;
2) nie został pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
3) nie został ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu;
4) nie został pozbawiony praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu.
Wyborca jest ujmowany w spisie wyborców. Można być ujętym tylko w jednym spisie.
- Głosowanie w miejscu stałego zamieszkania w Polsce.
W spisie wyborców sporządzanym dla stałego obwodu głosowania zostanie ujęty wyborca:
− zameldowany na pobyt stały na obszarze danej gminy,
− ujęty na własny wniosek w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania właściwym dla miejsca stałego zamieszkania,
− nigdzie niezamieszkały stale przebywający na obszarze gminy ujęty na własny wniosek w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania na obszarze tej gminy.
- Głosowanie poza miejscem stałego zamieszkania.
Głosowanie na wniosek o zmianę miejsca głosowania:
− wyborca czasowo przebywający poza miejscem zameldowania na pobyt stały (w tym wyborca zameldowany na pobyt czasowy),
− wyborca czasowo przebywający poza miejscem zamieszkania (tj. ujęcia na własny wniosek w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania),
− wyborca nieujęty w żadnym stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców może wziąć udział w głosowaniu w miejscu czasowego pobytu, jeżeli w okresie od dnia 26 kwietnia 2024 r. do dnia 6 czerwca 2024 r. złoży wniosek o zmianę miejsca głosowania.
We wniosku podaje się:
− nazwisko i imię (imiona),
− numer PESEL wnioskodawcy,
− obywatelstwo,
− adres przebywania w dniu wyborów.
Wniosek może zostać złożony na piśmie utrwalonym w postaci papierowej z własnoręcznym podpisem do urzędu gminy właściwego dla wybranego stałego obwodu głosowania na obszarze gminy, w której wyborca przebywać będzie w dniu wyborów lub w postaci elektronicznej, opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej na stronie internetowej gov.pl
- Głosowanie na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania
Wyborca, który zamierza zmienić miejsce pobytu przed dniem wyborów, może otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania. Z zaświadczeniem takim można głosować w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim.
Wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania składa się w dowolnie wybranym urzędzie gminy w terminie od dnia 26 kwietnia 2024 r. do dnia 6 czerwca 2024 r. Wniosek składa się TYLKO na piśmie utrwalonym w postaci papierowej z własnoręcznym podpisem. Zaświadczenie o prawie do głosowania wyborca odbiera za pokwitowaniem osobiście albo przez upoważnioną pisemnie osobę, w urzędzie gminy, w którym złożono wniosek.
W przypadku upoważnienia innej osoby do odbioru zaświadczenia wyborca sporządza wniosek o wydanie zaświadczenia i upoważnienie (może to być jeden dokument), w którym wskazuje swoje imię (imiona) i nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania, informację, w jakich wyborach wyborca jest uprawiony do głosowania, a także dane osoby upoważnionej do odebrania zaświadczenia.
Wyborca, któremu wydano zaświadczenie o prawie do głosowania, zostanie z urzędu skreślony ze spisu wyborców, w którym uprzednio był ujęty w spisie. Należy zwrócić szczególną uwagę, aby nie utracić zaświadczenia o prawie do głosowania. W przypadku jego utraty, niezależnie od przyczyny, nie będzie możliwe otrzymanie kolejnego zaświadczenia, ani wzięcie udziału w głosowaniu w obwodzie głosowania właściwym dla miejsca stałego zamieszkania.
- Głosowanie w kraju wyborców stale zamieszkałych za granicą
- Wyborca stale zamieszkały za granicą, który będzie przebywał w Polsce w dniu wyborów, w celu wzięcia udziału w głosowaniu powinien złożyć w terminie od dnia 26 kwietnia 2024 r. do dnia 6 czerwca 2024 r. wniosek o zmianę miejsca głosowania.
We wniosku podaje się:
– nazwisko i imiona,
– obywatelstwo,
-numer PESEL wnioskodawcy,
-adres przebywania w dniu wyborów.
Wniosek może zostać złożony na piśmie utrwalonym w postaci papierowej z własnoręcznym podpisem do urzędu gminy właściwego dla wybranego stałego obwodu głosowania na obszarze gminy, w której wyborca przebywać będzie w dniu wyborów lub w postaci elektronicznej, opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej na stronie internetowej gov.pl.
- Wyborca stale zamieszkały za granicą może również głosować na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania wydanego przez konsula lub gminę, o ile został na swój wniosek ujęty w spisie wyborców w obwodzie głosowania utworzonym odpowiednio za granicą lub w kraju.
Informacja
o uprawnieniach wyborców niepełnosprawnych oraz wyborców,
którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat
Państwowa Komisja Wyborcza informuje o uprawnieniach wyborców niepełnosprawnych oraz wyborców, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat, przewidzianych w przepisach ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2408).
Należy pamiętać, że we wszystkich przypadkach, o których mowa poniżej, o dotrzymaniu terminu decyduje otrzymanie wniosku przez właściwy organ, a nie data stempla pocztowego.
- Prawo do uzyskiwania informacji o wyborach
Wyborca niepełnosprawny oraz wyborca, który najpóźniej w dniu głosowania ukończy 60 lat ujęty w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania w danej gminie, ma prawo do uzyskiwania informacji o:
1) terminie wyborów oraz godzinach głosowania;
2) właściwym dla siebie okręgu wyborczym i obwodzie głosowania;
3) lokalach obwodowych komisji wyborczych znajdujących się najbliżej jego miejsca zamieszkania, w tym o lokalach przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych;
4) warunkach ujęcia wyborcy w spisie wyborców w obwodzie głosowania, w którym znajduje się lokal obwodowej komisji wyborczej dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych;
5) warunkach bezpłatnego transportu do i z lokalu wyborczego;
6) komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych listach kandydatów i kandydatach;
7) warunkach oraz formach głosów
- Prawo do bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego i transportu powrotnego w gminie, w której w dniu wyborów nie funkcjonuje gminny przewóz pasażerski
Wyborcy niepełnosprawni o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 44), w tym także wyborcy posiadający orzeczenie organu rentowego o:
1) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. о emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251, 1429, 1672);
2) niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy wymienionej w pkt 1;
3) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1;
4) o zaliczeniu do I grupy inwalidów;
5) o zaliczeniu do II grupy inwalidów;
a także osoby о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny oraz wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat, mają prawo do bezpłatnego transportu z:
1) miejsca zamieszkania, pod którym dany wyborca ujęty jest w spisie wyborców, albo miejsca podanego we wniosku o zmianę miejsca głosowania, do lokalu wyborczego właściwego dla obwodu głosowania, w którego spisie wyborców ujęty jest ten wyborca;
2) miejsca pobytu do najbliższego lokalu wyborczego w dniu głosowania, w przypadku wyborcy posiadającego zaświadczenie o prawie do głosowania (dotyczy wyborów do Parlamentu Europejskiego);
3) lokalu wyborczego, do miejsca, w którym dany wyborca rozpoczął podróż, zwanego dalej „transportem powrotnym”.
Transport do lokalu i transport powrotny zapewnia wójt (burmistrz, prezydent miasta), gminy w której w dniu wyborów nie funkcjonuje gminny przewóz pasażerski.
Wyborcy niepełnosprawnemu, którego stan zdrowia nie pozwala na samodzielną podróż, może towarzyszyć opiekun.
Zamiar skorzystania z prawa do transportu do lokalu lub transportu powrotnego powinien zostać zgłoszony przez wyborcę właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) najpóźniej do 27 maja 2024 r..
- Prawo do głosowania korespondencyjnego
Głosować korespondencyjnie mogą wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 44), w tym także wyborcy posiadający orzeczenie organu rentowego o:
1) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. о emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251, 1429, 1672);
2) niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy wymienionej w pkt 1;
3) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1;
4) o zaliczeniu do I grupy inwalidów;
5) o zaliczeniu do II grupy inwalidów; a także osoby о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny.
Głosować korespondencyjnie mogą również wyborcy:
1) podlegający w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych;
2) którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat.
Głosować korespondencyjnie można tylko w kraju.
Zamiar głosowania korespondencyjnego powinien zostać zgłoszony przez wyborcę komisarzowi wyborczemu najpóźniej do 27 maja 2024 r.
Zgłoszenie, może być dokonane:
1) ustnie;
2) na piśmie w postaci:
- a) papierowej, opatrzonym własnoręcznym podpisem,
- b) elektronicznej, opatrzonym kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej na stronie internetowej gov.pl, po uwierzytelnieniu tej osoby.
3) telefonicznie – w przypadku wyborcy niepełnosprawnego oraz wyborcy podlegającego w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych.
- Prawo do głosowania przez pełnomocnika
Głosować przez pełnomocnika mogą wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 44), w tym także wyborcy posiadający orzeczenie organu rentowego o:
1) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. о emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251, 1429, 1672);
2) niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy wymienionej w pkt 1;
3) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1;
4) o zaliczeniu do I grupy inwalidów;
5) o zaliczeniu do II grupy inwalidów;
a także osoby о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny.
Ponadto głosować przez pełnomocnika mogą wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat.
Głosować przez pełnomocnika można tylko w kraju.
Pełnomocnikiem może być osoba posiadająca prawo wybierania.
Pełnomocnikiem nie może być:
1) osoba wchodząca w skład komisji obwodowej właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania;
2) mąż zaufania;
3) obserwator społeczny;
4) osoba kandydująca w wyborach.
Pełnomocnictwo można przyjąć:
1) tylko od jednej osoby lub
2) od dwóch osób, jeżeli co najmniej jedną z nich jest wstępny (ojciec, matka, dziadek, babka, itd.), zstępny (syn, córka, wnuk, wnuczka, itd.), małżonek, brat, siostra lub osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w stosunku do pełnomocnika.
Pełnomocnictwa udziela się przed wójtem lub przed innym pracownikiem urzędu gminy upoważnionym przez wójta do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania.
W celu sporządzenia aktu pełnomocnictwa wyborca składa wniosek do gminy, w której jest ujęty w stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców.
Wniosek należy złożyć najpóźniej do 31 maja 2024 r.
Wniosek może być złożony:
1) ustnie;
2) na piśmie w postaci:
- a) papierowej, opatrzonym własnoręcznym podpisem,
- b) elektronicznej, opatrzonym kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej na stronie internetowej gov.pl, po uwierzytelnieniu tej osoby.
Powinien on zawierać nazwisko i imię (imiona), numer PESEL oraz adres zamieszkania zarówno wyborcy, jak i osoby, której ma być udzielone pełnomocnictwo do głosowania, oraz oznaczenie wyborów, których dotyczy pełnomocnictwo do głosowania. Wyborca we wniosku może zamieścić adres poczty elektronicznej lub numer telefonu komórkowego oraz informację o wyrażeniu zgody na przekazanie danych do rejestru danych kontaktowych osób fizycznych o którym mowa w art. 20h ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.
Do wniosku należy dołączyć:
- pisemną zgodę osoby mającej być pełnomocnikiem na przyjęcie pełnomocnictwa —wzór zgody na przyjęcie pełnomocnictwa ustalony został przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
- kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności tylko w przypadku, gdy wyborca udzielający pełnomocnictwa w dniu głosowania nie będzie miał ukończonych 60 lat;
Akt pełnomocnictwa jest sporządzany z zasady w miejscu stałego zamieszkania wyborcy, chyba że wyborca we wniosku zwróci się o jego sporządzenie w innym miejscu na obszarze gminy, w której stale zamieszkuje i ujęty jest w stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców. Wyborca ma prawo cofnięcia udzielonego pełnomocnictwa. Wyborca, który udzielił pełnomocnictwa może głosować osobiście w lokalu wyborczym, pod warunkiem, że wcześniej nie oddał głosu jego pełnomocnik. Głosowanie osobiste przez wyborcę powoduje wygaśnięcie pełnomocnictwa. Pełnomocnictwa do głosowania nie może udzielić osoba, która zgłosiła zamiar głosownia korespondencyjnego.
- Głosowanie w wybranym przez siebie lokalu obwodowej komisji wyborczej, w tym w lokalu dostosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych
Wyborca niepełnosprawny może głosować osobiście w lokalu wyborczym w obwodzie głosowania właściwym dla jego miejsca zamieszkania. Może także głosować w wybranym przez siebie lokalu wyborczym dostosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych.
W tym celu powinien on złożyć wniosek o zmianę miejsca głosowania.
- Głosowanie w lokalu wyborczym przy użyciu nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille’a
W lokalu wyborczym wyborca niepełnosprawny może także głosować przy użyciu nakładki na kartę do głosowania w wyborach sporządzonej w alfabecie Braille’a.
W dniu wyborów obwodowa komisja wyborcza wraz z kartami (kartą) do głosowania wyda wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, nakładki (nakładkę) na te karty (kartę).
Po oddaniu głosu wyborca obowiązany jest zwrócić komisji obwodowej nakładki (nakładkę) na karty (kartę).
- Korzystanie z pomocy innej osoby w trakcie głosowania w lokalu wyborczym
Wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, może pomagać w głosowaniu w lokalu wyborczym inna osoba, w tym także niepełnoletnia. Pomoc ta może mieć tylko techniczny charakter. Nie może ona polegać na sugerowaniu wyborcy sposobu głosowania lub na głosowaniu w zastępstwie tego wyborcy. Dopuszczalne jest, aby na życzenie wyborcy niepełnosprawnego w pomieszczeniu za zasłoną przebywała osoba udzielająca pomocy.
Osobą tą nie może być członek komisji, mąż zaufania, ani obserwator społeczny lub międzynarodowy.
artykuł nr 5INFORMACJA Komisarza Wyborczego w Kielcach I z dnia 10 maja 2024 r. o losowaniu członków obwodowych komisji wyborczych